Β. Η στάση των λαών της Ευρωζώνης
Δεν
είναι κατ` αρχήν ενιαία, γιατί δεν ήταν ίδιο το πλήγμα που δέχθηκε η κάθε
ευρωπαϊκή χώρα από την κρίση. Ήταν κατά χώρες ταξικά διαρθρωμένη η κοινωνία της
Ευρώπης. Μπορεί κάποιες να είχαν και οφέλη, όπως η Γερμανία. Δεν μπορεί
επομένως να περιμένει κανείς από τη Γερμανία, Κυβέρνηση και λαό, αντίδραση παρά
μόνο προώθηση της πολιτικής των πρώτων αδίστακτων. Ο οικονομικός ηγεμονισμός
της Γερμανίας στην Ευρώπη, που φάνηκε να είναι και διοικητικός μετά την κρίση,
επιτεύχθηκε χάρη στην πλήρη της ευθυγράμμιση και στην ταύτιση των δικών της
συμφερόντων με τα δικά τους. Μ` ένα λόγο η Γερμανία είχε και εξακολουθεί να
έχει μέγιστα οφέλη, επειδή έπαιξε επάξια το ρόλο που της ανατέθηκε. Γιατί επιλέχθηκε
πάλι η Γερμανία να παίξει αναθεμένο ρόλο είναι ένα πρώτο ερώτημα, που αυτή τη
στιγμή τουλάχιστον δε θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε.
Όσες
άλλες χώρες της Ευρωζώνης η κρίση απλώς τις άγγιξε, παρέμειναν συρόμενες στο
γερμανικό άρμα, για να διασώσουν στο μεγαλύτερο βαθμό τα δικά τους ωφελήματα.
Οπότε κι από δώ αντίδραση δεν μπορούσε να περιμένει κανείς.
Οι
χώρες του Νότου που πλήγηκαν, κάποιες ως και θανάσιμα όπως η Κύπρος και η δική
μας, εκδηλώσανε αντιδράσεις όχι όμως συντονισμένες, δυναμικές, ανάλογες και
επάλληλες. Θα `λεγε κανείς πως χλιαρότατη ήταν η αντίδρασή τους απέναντι σ` ένα
τόσο ισχυρό παραλυτικό ταξικό χτύπημα. Και όμως οι αντιδράσεις τους τελείως αναιμικές,
δυσανάλογες. Εννοούμε πάντα τη σθεναρή και ανατρεπτική καταστάσεων αντίδραση.
Γιατί;
Αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα, που ζητάει απάντηση.
Αν
το χτύπημα ήταν σοκαριστικό ή όχι δεν έχει καμιά σημασία. Σημασία έχει ότι,
ακριβώς επειδή ήταν σοκαριστικό, έπρεπε να υπάρξει το ίδιο ισχυρό, σοκαριστικό αντιχτύπημα.
Και αυτό δεν υπήρξε.
Το
χτύπημα, ξέρουμε, ήταν ταξικό, διεθνικά ταξικό στο πλαίσιο της ευρωζώνης εννοώ,
όπως παντού και πάντα στην ιστορική πορεία του ανθρώπου. Άρα και η αντίδραση έπρεπε
να έχει ταξικό, πανευρωπαϊκά ταξικό χαρακτήρα. Αυτό όμως προϋπέθετε την ύπαρξη
ισχυρά εδραιωμένης αριστερής ιδεολογίας σε κομματικούς σχηματισμούς και στις
συνειδήσεις των πολιτών της Ευρώπης. Η Αριστερά όμως εδώ και δυο δεκαετίες τουλάχιστον
έχει πεθάνει στην κοιτίδα που τη γέννησε, στην Ευρώπη. Γιατί; Ένα άλλο κρίσιμο
ερώτημα που ζητάει την απάντησή του.
Η
κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν σημαντικότατος παράγοντας, αλλά και η
προγενέστερη δικαιολογημένη αμφισβήτησή του στο δυτικό ευρωπαϊκό χώρο, που άνοιγε
το δρόμο προς ιστορικούς συμβιβασμούς και στο μετασχηματισμό της αριστερής
ιδεολογίας σε σοσιαλδημοκρατία, που με τη σειρά της μεταμορφώθηκε σε κυνικό
νεοφιλελευθερισμό. Αλλά και μεμονωμένοι
εκπρόσωποί της μεταπήδησαν στην ιδεολογία της εξουσίας, για να αποκομίσουνε δικά
τους οφέλη. Γιατί να είναι οι ηλίθιοι της υπόθεσης ή τα απροσάρμοστα παιδιά
μιας κοινωνίας που όδευε ολοταχώς προς την ευημερία; Εκλείψανε έτσι και τα
αριστερά πολιτικά μορφώματα και οι εκπρόσωποί της. Σε μια ευημερούσα κοινωνία
εξάλλου, που οφείλει την ευημερία της στη δυστύχηση των άλλων λαών, οι αριστερές
αξίες δεν έχουνε θέση. Γενικά ξεσηκωμό δεν μπορεί να περιμένει κανείς από αδικούντες,
αλλά από αδικημένους.
Αλλά
και ο έλεγχος της μαζικά διακινούμενης ιδεολογίας από τα ΜΜΕ και προπάντων από
την τηλεόραση, που έχει υποκαταστήσει τη σωματική βία των δικτατοριών με την πνευματική
βία, με το δικό της ολοκληρωτισμό, ήτανε επίσης ένας άλλος σημαντικότατος παράγοντας.
Και
το γεγονός ότι κατά την πορεία της προς την ένωση οι ιθύνοντες της Ευρώπης δε θεσπίσανε
δημοκρατικούς θεσμούς που να προστατεύουν τη δημοκρατία και τη βούληση των
πολιτών, αλλά και να διασφαλίζουν τη συμμετοχή τους στη λήψη των αποφάσεων, ώστε
ν` αποτελεί πεποίθηση σε κάθε ευρωπαίο πολίτη πως είναι και αυτός ρυθμιστής της
κοινής μοίρας, είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια της συλλογικής του συνείδησης,
που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται κατά την πορεία προς την ευρωπαϊκή «ενοποίηση»,
η οποία αποδείχθηκε τελικά ψευδής. Καθώς δε τα κέντρα λήψης αποφάσεων έχουν γίνει
τελείως απρόσιτα, γιατί δεν είναι πια εθνικά αλλά υπερεθνικά και ανέγγιχτα, έχασε
κάθε πίστη στη δυνατότητά του να επηρεάζει τις καταστάσεις και σαν η δυστυχία του
χτυπήσει την πόρτα στρέφεται ως και σε λύσεις αυτοχειρίας, αν δεν προσφύγει σε φασιστικούς
εθνοκεντρισμούς.
Ως
και η κουλτούρα της Ευρώπης δεν έμεινε γενικά ανεπηρέαστη από τις ατομοκεντρικές
αντιλήψεις που επικράτησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό φαίνεται καθαρά στην απώλεια
του κοινωιοκεντρικού ή ανθρωποκεντρικού της χαρακτήρα και στον υπερτονισμό της ατομοκεντρικής
διάστασης της ανθρώπινης ύπαρξης.
Και
τι μέλλει γενέσθαι, θα μου πείτε; Τίποτα. Όταν οι λαοί δεν αντιδρούν, ενώ σφαγιάζονται,
οι σφαγιαστές θα συνεχίζουν το έργο τους.
